لودر چیست:
لودر از جمله ماشین آلاتی می باشد که تقریباً در تمامی پروژه های عمرانی مانند راه سازی و پروژه های ساختمان سازی به طور وسیع و پر کاربرد از آن استفاده می شود.همین امر اهمیت آشنایی با این ماشین را برای تمامی مهندسان ضروری می کند .تراکتوری که به جامی در جلو مجهز می باشد ،لودر یا تراکتور جامدار نامیده می شود.لودر(loader)به انگلیسی به معنای حمل کننده می باشد.
امروزه لودر توسط شرکت های گوناگون ماشین سازی تولید می شود که از جمله مهمترین آنها عبارت اند از:
کاترپیلای
کوماتسو
ولوو
هیوندای
کاوازاکی
هیتاچی
انواع لودر:
لودرها به سه دسته تقسیم بندی می شوند که عبارت اند از:
لودرهای چرخ زنجیری
لودرهای چرخ لاستیکی
بکهولودر(back hoe loader)
لودرهای چرخ زنجیری:
به صورت کلی ماشین آلات چرخ زنجیری در عملیات هایی استفاده می شوند که قدرت کششی زیادی مورد نیاز می باشد .از جمله عملیات های که قدرت کشش بالایی نیاز دارند می تواند به موارد ذیل اشاره نمود:
کندن ریشه درختان ،برداشتن کنده درخت ها از مسیر حرکت،برداشتن سطوح سیمانی شکسته شده
عموماً ماشین آلات چرخ زنجیری برای فواصل کوتاه استفاده می شوند.عملکرد آنها تا فواصل ۵۰۰ فوت(حدود ۱۷ متر) می تواند بسیار خوب باشد.
چرخ لودرها چرخ زنجیری:
جنس چرخ زنجیری می تواند از پلاستیک و یا فلز باشد.چرخ های زنجیری ساخته شده از فلز معمولاً برای ماشین آلات سنگین خاک برداری مورد استفاده قرار گرفته.چرخ زنجیری های ساخته شده از پلاستیک برای ماشین آلات کوچک خاکبرداری(همچون بابکت ها) مورد استفاده قرار می گیرد.چرخ زنجیری های پلاستیکی عموماً کمترین اختلال را در سطح ایجاد می نمایند.
به صورت کلی لودر های چرخ زنجیری برای کار در زمین های ناهموار بسیار مناسب هستند.لازم به ذکر است چرخ های لودر های چرخ لاستیکی در زمین های سخت و ناهموار ممکن است به شدت آسیب ببیند لذا استفاده از لودرهای چرخ زنجیری در این زمین ها مناسب تر می باشد.ماشین آلات چرخ زنجیری بر انواع آسفالت(به جزء آسفالت محافت شده)آسیب می رساند.به همین امر معمولاً از آنها بر روی آسفالت استفاده نمی شود.
یکی از ایرادات اصلی ماشین آلات چرخ زنجیری سرعت پایین آنها می باشد.سرعت پایین ماشین آلات چرخ زنجیری باعث می شود که در فواصل طولانی راندمان کارشان پایین بیاید.لازم به ذکر است بدانید که ماشین آلات چرخ زنجیری معمولاً توسط تریلر در بین پروژه های مختلف جابه جا شده که علت آن مطالب فوق الذکر می باشد.
لودرهای چرخ لاستیکی:
نمونه ای از لودر چرخ لاستیکی
این لودرها نسبت به لودرهای چرخ زنجیری دارای سرعت بیشتری می باشند.یکی از دیگر مزایای این لودرها آن است که برای جابه جایی نیاز به بارگیری آنها توسط تریلر نمی باشد.این لودر ها معمولاً برای فواصل بیش از ۱۷۰ متر مورد استفاده قرار می گیرند.
این لودر ها همچنین از لحاظ ابعاد گستره بیشتری نسبت به نوع چرخ زنجیری داشته.
معمولاً هزینه هر مترمکعب خاکبرداری با استفاده از لودر چرخ لاستیکی نسبت به لودر چرخ زنجیری پایین تر است و این موضوع به دلیل قیمت پایین تر لودر چرخ لاستیکی و هزینه های مصرفی کمتر آن می باشد.
بکهولودرها:
بکهولور در واقع یک ماشین ترکیبی می باشد که دارای یک لودر در جلو و یک بیل کانال کن در عقب است.این ماشین برای عملیات های گوناگون مورد استفاده قرار گرفته که مهمترین آنها به شرح زیر می باشد:
برای انجام کارها با حجم عملیات کم،پی کنی های سبک،کانالهای کوچک و متوسط جهت لوله گذاری،حمل لوله ها
لایروبی،برداشتن موانع،خاکبرداری های سبک و بارگیری کامیونهای حمل خاک معمولاً به این ماشین همه کاره کارگاه گفته می شود چون گستره زیادی از عملیات ها را انجام می دهد.
همان طور که گفته شد این ماشین یک ماشین ترکیبی می باشد و قادر به انجام کارهایی که لودر و یا بیل مکانیکی می باشد هست.همچنین این ماشین توانایی انجام کار بیل مکانیکی و لودر در خاکهای نرم و خاکهای کشاورزی را نیز داراست.
انواع گوناگون بکهولودر عبارت اند از:
بکهولودر ثابت
بکهولودر گردان
بکهولودر کشویی
بکهولودر ثابت، ماشینی است که دارای بیل، لودر و قابلیت چرخش ۱۸۰ درجه باشد.
بکهولودر گردان قادر به کشویی شدن است و نسبت به سایر انواع بکهولودر کمتر حفر می کند.
بکهولودر گردان می تواند فاقد بخش لودر باشد. زاویه حرکت چرخشی این ماشین ۲۷۰ درجه می باشد.
بکهولودر کشویی در دو نوع موجود می باشد که این دو نوع عبارت اند از:
ﺑﻜﻬﻮﻟﻮدر ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ
ﺑﻜﻬﻮﻟﻮدر ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ
ﺑﻜﻬﻮﻟﻮدر ﻛﺸﻮﻳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ نوع تکامل یافته بکهولودر ثابت است.از این ماشین اغلب در عملیات های درون شهری استفاده می شود.بکهولودر کشویی هیدرولیکی نمونه کاملتر مدل کشویی مکانیکی است.
از خصوصیات بارز بکهولودر کشویی هیدرولیکی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﻛﺸﻮﻳﻲ
ﻋﺪم اﻳﺠﺎد ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺳﻄﻮح آﺳﻔﺎﻟﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺸﺶ ﺑﺮای ﻛﺸﻮﻳﻲ ﺷﺪن.
موارد استفاده از لودر:
۱-بارگیری ماشین آلات حمل مواد خاکی:
معمولاً با لودر مصالحی همچون شن،ماسه،خاک معمولی و سنگ شکسته ها داخل کامیون و یا سایر وسایل باربر ریخته می شود و آنها را می توان با لودر پر نمود.
استفاده از یک لودر چرخ لاستیکی برای بارگیری کامیون
روش های گوناگونی برای بارگیری سایر ماشین آلات توسط لودر موجود می باشد.
معروف ترین این روش ها عبارت اند از:
محاسبات سریع در ساختمان - درز انقطاع و ضوابط ستون گذاری
الف:بارگیری به روش V شکل:
این روش رایج ترین و ساده ترین روش بارگیری یک کامیون می باشد.
ب:بارگیری عبوری و یا مرحله ای:
در این روش کامیون ها به تدریج در حین عبور توسط دو یا سه لودر بارگیری می شوند.
ج:بارگیری به روشI شکل:
در صورتی که در روش بارگیری عبوری و یا مرحله ای فقط یک لودر، در اختیار باشد، از این متد ستفاده می شود.
د:بارگیری نوبتی:
این نوع بارگیری بیشتر در مواقعی استفاده می شود که کامیون ها بتوانند در کنار منبع خاکبرداری به صف بایستند.
در اﯾﻦ روش ﺧﺎﮐﺒﺮداری ﻟﻮدرﻫﺎ ﺑﺎ دو ﺣﺮﮐﺖ ﻋﻤﻞ ﺣﻤﻞ و ﺗﺨﻠﯿﻪ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.
ه:بارگیری به روش Yشکل:
این روش برای بارگیری همزمان دو کامیون انجام می شود. در واقع این روش نوع دیگری از روش V شکل می باشد.
۲-بلند کردن و جابه جای بار:
به وسیله لودر می توان مصالحی چون آجر،بلوک های سیمانی و سفالی را بلند و در محوطه کارگاه جابه جا نمود.
نمونه ای از استفاده از لودر برای جا به جایی مصالح در کارگاه
۳-خاکبرداری:
در عملیات های ساختمانی از لودر برای گودبرداری خاک های سست تا متوسط بسیار استفاده می شود.
لازم به ذکر است که لودر در کندن،جابه جایی خاک ،انباشتن و بارگیری کردن آن نسبت به سایر ماشین آلات سریع تر عمل می کند.
۴-تمیز کردن قشر سطحی زمین کارگاه:
در زمین هایی که خاک آن زیاد سخت نیست و تا حدودی نرم می باشد،از لودر می توان برای کندن و تمیز نمودن محل کار استفاده نمود.
ﺑﺮای ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺎﻫﻤﻮاری ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺎم ﻟﻮدر ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻃﺮف زﻣﯿﻦ ﺷﯿﺐ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ به این علت که ناﻫﻤﻮاری ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﺧﻦ ﻫﺎ ﺣﻔﺎری ﺷﻮﻧﺪ.
ﺑﻪ بیان دﯾﮕﺮ ﺗﺴﻄﯿﺢ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺟﺎم در وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺨﻠﯿﻪ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد(ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ).
قسمت های اصلی لودر:
قسمت های مهم و حیاتی در لودرها عبارت اند از:
موتور
جام
شاستی
سیستم هیدرویک
موتور:
موتور نیروی لازم جهت حرکت لودر را تامین می نماید.
در اکثر لودرهای چرخ زنجیری موتور پشت سر راننده قرار دارد.
از عمده ترین عوامل قرار گیری موتور در پشت سر راننده در این ماشین می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف:وزن ﻣﻮﺗﻮر ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻟﻨﮕﺮ ﺣﺎﺻﻞ از وزن ﺟﺎم ﭘﺮ ﺷﺪه از ﻣﺼﺎﻟﺢ می باشد.
ب:اﭘﺮاﺗﻮر ﻟﻮدر ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﻮده و ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺮاﯾﺶ آسان ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد.
در بکهولودر ها به علت بازتر بودن دید راننده موتورشان در جلو قرار دارد.لودرهای چرخ لاستیکی کوچک با محورگردان جلو دارای موتور در جلوی ماشین هستند.سوخت مصرفی موتور لودرها می تواند یکی از موارد زیر باشد:
گازوئیل
بنزین
نیروی الکتریسیته
شاستی:
ﺷﺎﺳتی ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮار ﻟﻮدر اﺳﺖ.
عموم لودرﻫﺎ دارای ﺷﺎﺳﯽ ﺗﺮاﮐﺘﻮر هستند.ﺷﺎﺳﯽ لودرهای چرخ زنجیری یکپارچه می باشد.شاستی لودرهای چرخ لاستیکی می تواند یکپارچه و یا به صورت کمرشکن باشد.لودرهای کمر شکن از دو ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اند و ﻗﺎدر هستند در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﯿـﻤﻪ آنها ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ﻧﯿﻤﻪ دﯾـﮕﺮ ﭼﺮﺧﯿﺪه و ﻟﻮدر در ﻓﻀﺎی ﮐﻤﺘﺮی ﮔﺮدش کند.مزیت عمده این لودرها آن است که آنها ﺑﻪ راﺣﺘﯽ در ﻓﻀﺎی ﮐﻮﭼک می توانند کار کنند.
سیستم هیدرولیک:
وظیفه اصلی سیستم هیدرولیک اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺮو از ﻣﻮﺗﻮر ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﻪ ﺟﺎم می باشد.
اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی روﻏﻦ ﻫﺎی ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺧﻮردﮔﯽ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
انواع جام در لودر از لحاظ شکل فیزیکی:
۱-جام یونیورسال(universal bucked):
این جام ها دارای دندانه هایی می باشد که توانای آنها برای نفوذ در خاک را بیشتر می کند.
همچنین این دندانه ها عمل پر کردن و سیکل بارگیری را سریعتر می نمایند.
این جام برای انواع خاک ها بجز خاک های سنگی قابل استفاده می باشد.
نمونه ای از جام یونیورسال
۲-جامهای حفاری عمومی(general Excavation Bucket):
از این رو به این جام ها،جام های عمومی می گویند که در اغلب حفاری ها مورد استفاده قرار می کیرند.
۳-جام صخره کنی(rock bucket)
این جام ها معمولاً در خاک های سخت مورد استفاده قرار می گیرند .
لبه این جام ها به گونه ای طراحی شده است که نفوذ آن ها در خاک های سخت را تسهیل می نماید.
نمونه ای از جام صخره کنی
انواع جام از لحاظ کاربرد:
انواع گوناگون جام از لحاظ کاربرد عبارت اند از:
چند کاره
معمولی
تخلیه از بغل
کنده گیر
سنگ گیر
نمایی از یک لودر با جام مخصوص جابه جایی کنده درخت را در تصویر فوق مشاهده می نمایید.
انواع لودر از لحاظ تخلیه بار:
به صورت کلی لودر ها به سه روش بار را تخلیه می کنند.
این سه روش عبارت اند از:
الف:تخلیه از جلو
ب:تخلیه از عقب
ج:تخلیه از بغل
الف:تخلیه از جلو:
بسیاری از لودر های موجود در بازار از این نوع لودر می باشند.این نوع لودر ها بار خود را از جلو تخلیه می نمایند.
ب:تخلیه از عقب:
در بعضی ﺗﻮﻧﻠﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺒﻮدن ﻓﻀﺎی ﻣﺎﻧﻮر ﮐﺎﻓﯽ و به منظور ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺳﺮﻋﺖ ﮐﺎر از ﻟﻮدرﻫﺎیی ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠـﯿﺖ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺧﺎک از ﻋﻘﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد.
پ: تخلیه از بغل:
لودرهایی که بار خود را از جلو تخلیه می نمایند نیاز به فضای مانور زیادی دارند.برای حل این مشکل بعضی از لودر ها توانایی تخلیه بار از بغل را دارا می باشند.این توانایی سرعت عمل این لودرها را نسبت به حالت الف افزایش می دهد.
نکات اجرایی کار با لودرها:
در هنگام بارگیری سنگ های خورد شده معمولاً به لاستیک لودرها چرخ لاستیکی آسیب می رسد.
به همین امر هنگام بارگیری این نوع مصالح بهتر است از لاستیک نوع L5 استفاده شود زیرا این نوع لاستیک ها مقاومت بیشتری دارند و با این عمل عمر لاستیک افزایش می یابد.
اگر از لودرهای چرخ لاستیکی بر روی زمین های سنگلاخی استفاده می شود باید حتماً توجه نمود که زمین به خوبی زهکشی شده است.
چرا که آب باعث می شود سنگ ها راحت تر به لاستیک نفوذ کنند و باعث پنچری لاستیک شوند.
در هنگام کار با لودر های چرخ لاستیکی بهتر است مواد سخت قبل از بارگیری خرد شوند.
این امر میزان تولید لودر را افزایش خواهد داد.
سایر انواع لودر:
علاوه بر لودر های فوق الذکر انواع دیگری از لودرها در بازار موجود می باشد.
تعدادی از این لودر ها عبارت اند از:
الف:لودرهای بیل گردان:
این وسیله قادر می باشد بیل خود را به طرفین بگرداند.این ماشین در مسیرهای باریک دارای قدرت مانور زیادی است.
معادل انگلیسی این لودر swing loader می باشد.
ب:لودرهای بازویی یا تله لودر:
این ماشین مجهز به بازوی تلسکوپی می باشد.معادل انگلیسی این ماشین arm loader و یا tele loader است.
یک لودر بیل گردان مجهز به بازوی تلسکوپی را در تصویر فوق مشاهده می کنید.
پ:لودر بابکت:
این ماشین دارای ابعاد کوچکی است.این ماشین معمولاً برای پروژه های کوچک مناسب است.
ج:لودرهای زیر زمینی:
این لودرها برای اماکنی که محدودیت ارتفاع وجود دارد مناسب می باشند.انواعی از این لودرها بدون سرنشین می باشند و قابلیت هدایت از دور را دارا می باشند.
د:لودرهای خاک بر سر:
این لودرها مناسب برای کار در معادن هستند.نمایی از لودر خاک بر سر که مخصوص کار در معادن است.
لازم به ذکر است که امروزه با پیشرفت علم نسلهای جدیدیتری از لودرها ایجاد شده است و هر روزه تجهیزات جدیدی به این ماشین اضافه می گردد.
لودر لتورنو L-2350 یکی از قابل توجه ترین ماشین های حمل خاک در جهان می باشد.این ماشین به دلیل دارا بودن استقامت و قدرت بسیار بالا در پروژه های بسیار عظیم و خاص عمرانی به کار برده می شود.تا پیش از طراحی و ساخت این لودر ،مدل D 994 شرکت کاترپیلار عنوان بزرگترین لودر جهان را در اختیار داشت.
لودر لتورنو L-2350 به وسیله یک کمپانی به همین نام در ایالت تکزاس ساخته شده و در کتاب رکوردهای جهانی گینس به عنوان بزرگترین و بهترین لودر جهان به ثبت رسیده است.باکت این ماشین غول پیکر قادر می باشد تا ۷۳ تن بار را جا به جا نماید.وزن عملیاتی این دستگاه غول پیکر ۲۵۸ تن می باشد که توسط یک پیشرانه دیزلی و یک موتور الکتریکی قدرتمند برای هیدرولیک ها تأمین می شود.
یکی از بارز ترین ویژگی های این ماشین شگفت انگیز و عجیب استحکام و توان بالای قطعات مکانیکی و تجهیزات زیربندی آن بوده که از پس تست های شدید برآمده است.